Japonya, Filipinler’e ait ikmal gemisiyle Çin’e ait geminin Güney Çin Denizi’nde, iki ülke arasındaki ihtilaflı bölgede çarpışmasının ardından “seyrüsefer özgürlüğü” mesajı yayınladı.
Dışişleri Bakanlığının açıklamasına göre Japon hükümeti, bölgede Filipin gemisinin hasar görmesi ve gemideki Filipinlilerin yaralanmasına yol açan “tehlikeli eylemler” dolayısıyla endişelerini ifade etti.
“Statükonun güç kullanılarak değiştirilmesi teşebbüslerine” karşı çıkıldığı belirtilen açıklamada, “seyrüsefer özgürlüğünü engelleyen ve gerilimleri artıran eylemlerden ciddi endişe duyulduğu” vurgulandı.
Açıklamada, “Japonya, Güney Çin Denizi’ne ilişkin konunun doğrudan bölgenin barış ve istikrarıyla ilgili olduğuna ve uluslararası toplumun meşru bir endişesi olduğuna inanıyor” ifadesi kullanıldı.
Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS) hükümlerinin “yasal olarak bağlayıcı” olduğu anımsatılan açıklamada, Japonya’nın, Güney Çin Denizi kapsamlı anlaşmazlıkların “barışçıl çözümünden yana” olduğu belirtildi.
17 HAZİRAN’DA ÇARPIŞMIŞTI
Filipinler’e ait ikmal gemisiyle Çin’e ait gemi, 17 Haziran’da Güney Çin Denizi’nde iki ülke arasındaki ihtilaflı bölgede çarpışmıştı.
Çin Sahil Güvenliğinden yapılan açıklamada, Filipinler’e ait ikmal gemisinin İkinci Thomas Sığı yakınındaki sulara “yasa dışı girdiği”, Çin gemilerine tehlikeli şekilde yaklaşarak “çarpışmaya sebep olduğu” belirtilmişti.
SON DÖNEMDE TANSİYON YÜKSEK
Güney Çin Denizi’nde Spratly Adaları’nın parçası olan ve Filipinler’in kontrolünde bulunan İkinci Thomas Sığı, son dönemde iki ülke gemilerinin karşı karşıya geldiği sürtüşme ve gerilimlere sahne oluyor.
Pekin yönetimi, resifte karaya oturtulan Sierra Madre savaş gemisinin bölgede yasa dışı bulunduğunu belirterek, geri çekilmesi ve resifin orijinal haline getirilmesini talep ediyor.
Çin Sahil Güvenliğinin resifte bulunan gemideki denizcilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılan ikmal seferlerini engellemeye çalışması, ülkeler arasındaki gerilimi yükseltiyor.
İki ülke arasında yaşanan en son gerginlikte Filipinler, Güney Çin Denizi’nde karaya oturan gemisindeki personeli için 19 Mayıs’ta uçakla havadan atılan yardım paketinin bir kısmına Çin tarafından el konulduğunu iddia etmişti.
Çin ise bu ayın başında Filipinler’in resif çevresinde Çinli balıkçıların kurduğu ağları kestiğini ve kaldırdığını ileri sürmüştü.
ANLAŞMAZLIĞIN TEMELİ DERİN
Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin bağımsızlıklarını kazandığı İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana bölge ülkeleri arasında egemenlik ihtilaflarının odağında yer alıyor.
Çin, ilk kez 1947’de yayınladığı haritayla Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken yer altı kaynakları açısından zengin bölgede Filipinler’in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddia ediyor.
Çin’in bölgedeki ihtilaflı adalarda üsler inşa etmesine, askeri unsurların yanı sıra sivil gemi filolarıyla varlık göstermesine bölge ülkeleriyle birlikte ABD de karşı çıkıyor.
Lahey’deki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016’da Filipinler’in başvurusuyla verdiği kararda, Çin’in, Güney Çin Denizi’nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.
Haber/Kaynak: Burhan Akdağ