Kanada’daki McGill Üniversitesi’nden bilim insanları, D vitamini üretmeyen genetik olarak tasarlanmış fareler üzerinde çeşitli analiz yöntemleri kullanarak ayrıntılı bir araştırma gerçekleştirdi. Çalışmanın sonucunda, D vitamini eksikliği olan farelerin timüs bezinin – bağışıklık sistemimizi eğiten küçük bir organ – hızla yaşlandığı ve kendine saldıran bağışıklık hücrelerinin kontrolsüz şekilde yayıldığı tespit edildi.
Timüs bezi, T hücrelerinin sağlıklı hücrelere saldırmaması için eğitim aldığı bir merkez olarak biliniyor. Ayrıca D vitamini, bu eğitimin etkin bir şekilde gerçekleşmesinde kilit rol oynuyor. McGill Üniversitesi’nde görevli fizyolog John White’a göre bu biyolojik ilişki artık çok daha net anlaşılıyor. White, “Bulduğumuz sonuçlar, bu bağlantıyı daha da netleştiriyor ve otoimmün hastalıkları önlemek için yeni stratejiler geliştirilmesine olanak sağlayabilir” diyor.
Çalışmada D vitamini üretemeyen farelerin daha küçük ve hücre bakımından daha yoksul bir timüse sahip olduğu görüldü. Ayrıca, organın erken yaşlanma belirtileri gösterdiği ve önemli bir otoimmün düzenleyicinin seviyesinin düşük olduğu tespit edildi. Bu bulgular, D vitamini eksikliğinin otoimmün hastalıklara karşı koruma sağlamada yetersiz kalabileceğini gösteriyor.
OTOİMMÜN HASTALIK RİSİKİNİ ARTIRABİLİR
White, “Yaşlanan bir timüs, geçirgen bir bağışıklık sistemi demektir,” ifadesini kullanarak, timüs bezinin sağlıklı dokulara yanlışlıkla saldırabilecek bağışıklık hücrelerini filtreleme görevini yitirdiğini belirtti. Bu durum, tip 1 diyabet gibi otoimmün hastalıkların riskini artırabilir.
Önceki araştırmalar, D vitamininin özellikle çocukluk döneminde önemli olduğunu, çünkü timüs bezinin T hücrelerini 20 yaşına kadar eğittiğini öne sürüyor. Yaş ilerledikçe bu etkinin azalabileceği düşünülse de, D vitamini eksikliğinin erken yaşlarda bağışıklık sistemini zayıflatabileceği yönündeki bulgular dikkat çekiyor.
Bu çalışma henüz fareler üzerinde yapılmış olsa da, timüs bezinin insanlarda benzer şekilde çalışması nedeniyle, aynı biyolojik süreçlerin insanlarda da geçerli olabileceği düşünülüyor. Araştırmacılar, D vitamininin insan timüsü üzerindeki etkisini incelemeye yönelik çalışmalar yapmayı planlıyor.
D vitamini takviyelerinin etkinliği hala tartışmalı olsa da, genel kanı, eksiklik durumunda belirli sağlık alanlarında yarar sağladığı yönünde. Özellikle güneş ışığı yetersizliğinden kaynaklanan eksiklikler, bağışıklık sistemimizin erken yaşlardan itibaren dezavantajlı bir duruma düşmesine neden olabilir.
White, çocuk sahibi ailelere seslenerek, “Küçük bir çocuğunuz varsa, yeterli miktarda D vitamini aldığından emin olmak için sağlık uzmanınıza danışın” tavsiyesinde bulundu.
Haber/Kaynak: Burhan Akdağ