Deliryum, belirgin belirtileri ile bunamaya benziyor ancak çok daha hızlı ortaya çıkıyor. Her iki durum da hastaların zihinsel işlevlerini etkileniyor, ancak farklı nedenlerle ortaya çıkıyor ve farklı şekillerde seyrediyor.
DELİRYUM GECELERİ BAMBAŞKA BİRİNE DÖNÜŞTÜRÜYOR
Deliryum, özellikle geceleri belirginleşen belirtiler nedeniyle hastaları bambaşka kişilere dönüştürebilmesi ile dikkat çekiyor. Geceleri deliryum yaşayan hastalarda şu belirtiler gözlemlenebilir:
Bilinç ve Dikkat Bozuklukları: Hastalar, çevrelerine karşı farkındalıklarını yitirir ve dikkatlerini toplamakta zorlanırlar. Bu durum, gece saatlerinde daha belirgin hale gelebilir.
Halüsinasyonlar ve Sanrılar: Gece saatlerinde görsel veya işitsel halüsinasyonlar artabilir. Hastalar, var olmayan nesneler veya kişiler gördüklerini iddia edebilirler.
Uyku-Uyanıklık Döngüsünde Bozulma: Deliryumlu hastalarda uyku düzeni bozulabilir; geceleri uyanık kalma ve gündüzleri uyuma eğilimi gösterebilirler.
Ajitasyon ve Huzursuzluk: Gece saatlerinde artan huzursuzluk ve ajitasyon, hastaların sakinleşmesini zorlaştırabilir.
Korku ve Anksiyete: Geceleyin artan kafa karışıklığı, hastalarda korku ve anksiyeteye yol açabilir.
DELİRYUM İLE DEMANS AYNI HASTALIK MI?
Deliryum ve demans, bazı benzer semptomlara sahip olmalarına rağmen birbirinden farklı iki durumdur. İşte aralarındaki temel farklar:
1. Başlangıç ve Seyir
Deliryum: Genellikle ani başlangıçlıdır, saatler veya günler içinde gelişir. Durum, gün boyunca dalgalanabilir; hasta bazı anlarda tamamen normal görünürken, diğer anlarda çok kafa karışıklığı içinde olabilir.
Demans: Yavaş gelişir, aylar veya yıllar boyunca ilerler. Belirtiler kalıcıdır ve genellikle zamanla kötüleşir.
2. Nedenler
Deliryum: Genellikle ilaç yan etkileri, enfeksiyonlar, metabolik bozukluklar veya akut hastalık gibi geçici durumlar nedeniyle ortaya çıkar.
Demans: Beyinde uzun vadeli hasar veya dejenerasyon (örneğin Alzheimer hastalığı gibi) nedeniyle oluşur.
3. Belirtiler
Deliryum: Dikkat ve bilinçte dalgalanmalar, halüsinasyonlar, kafa karışıklığı, uyku-uyanıklık döngüsünde bozulma gibi belirtiler gösterir.
Demans: Hafıza kaybı, günlük işlevlerde bozulma, dil ve karar verme yetilerinde gerileme gibi belirtiler vardır. Dikkat daha az etkilenir, ancak hafıza ve düşünme süreçleri uzun vadede zarar görür.
4. Tedavi ve Prognoz
Deliryum: Altta yatan neden tedavi edilirse, deliryum belirtileri genellikle iyileşir.
Demans: Kroniktir ve ilerleyicidir; tamamen tedavi edilemez ancak belirtiler yavaşlatılabilir.
Özetle, deliryum akut ve genellikle geçici bir durumken, demans kronik ve ilerleyici bir hastalıktır. Her iki durum da hastaların zihinsel işlevlerini etkileyebilir, ancak farklı nedenlerle ortaya çıkarlar ve farklı şekillerde seyrederler.
Haber/Kaynak: Burhan Akdağ