Ulaşıma, kiraya, markete çalışıyoruz

Kiralardaki fahiş artış, ulaşım ücretlerinin geldiği nokta ve gıda enflasyonun önlenemez yükselişinin ardından vatandaş da gelirinin yarısından fazlasını kiraya, ulaşıma ve markete ayırmak zorunda kaldı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) , 2023 yılına ilişkin ‘hane halkı tüketim harcaması’ istatistikleri de vatandaşın gelirinin nasıl eridiğini ortaya koydu.

ZENGİN ULAŞIMA HARCADI

Enflasyonun 2021 krizinden sonra en tepe noktaya çıkarak yıllık bazda yüzde 67.77’yi gördüğü 2023’te, ülke genelinde hane halklarının tüketim amaçlı harcamalarının en büyük kısmını yüzde 23.9 ile konut ve kira harcamaları oluşturdu. İkinci sırayı yüzde 21.9 ile ulaştırma, üçüncü sırada ise yüzde 20.6 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları aldı. Böylece maaşların yüzde 66.4’ü söz konusu üç kalem için harcandı.

Gelir kaynağına göre harcama grupları da değişti. Gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olanlar, ulaştırmaya yüzde 22.8, konut ve kiraya yüzde 22.2, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 18.9 pay ayırdı. Kendi hesabına çalışanlar ise ulaştırmaya yüzde 27.3, konut ve kira harcamalarına yüzde 19.7, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 19.5 harcama yaptı. 

Veriler, dar gelirlinin zenginlere göre gıdaya iki kattan daha fazla pay ayırdığını gözler önüne serdi. Bu kapsamda en yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20’lik grupta yer alanlar en fazla harcamayı ulaştırmaya yaptı. Bu kapsamda zenginler gelirinin ulaştırmaya yüzde 28.3, konut ve kiraya yüzde 21, gıda ve alkolsüz içeceklere yüzde 14.5, lokanta ve otele yüzde 6.9 oranlarında harcama yaptı.

Yoksulun gıda yükü ağır

– En düşük gelire sahip yüzde 20’lik grupta yer alanlar, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına gelirlerinin yüzde 36.6’sını ayırmak zorunda kaldı. Dar gelirli, 2023’te konut ve kira harcamalarına yüzde 29.2, ulaştırma harcamalarına yüzde 8.8, mobilya ve ev eşyası harcamalarına yüzde 5.4 pay ayırdı.