WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, “Bir yıl daha ve bir rekor daha” diyerek karar vericilere iklim krizine yönelik acil adımlar atmaları gerektiğini hatırlattı. Bu rekor seviyeye, fosil yakıtların yüksek oranlarda kullanılmaya devam edilmesi, büyük yangınlar ve ağaçların karbon emilim kapasitesindeki olası düşüş neden oldu.
Bilim insanları, 2023 yılı itibarıyla atmosferdeki karbon dioksit seviyesinin milyonda 420 parçacık (ppm) olduğunu gözlemledi. Bu miktar, Sanayi Devrimi öncesine göre %51 oranında daha yüksek. Aynı zamanda, metan ve azot oksit gibi daha kısa süreli ama güçlü kirleticiler de hızla artıyor. Metan seviyesi, 1,934 milyar parçacık seviyesine ulaşarak sanayi öncesi döneme göre %165’lik bir artış gösterdi. Azot oksit yoğunluğu ise milyarda 336,9 parçaya çıkarak %25 oranında arttı.
Saulo, “Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefi yolundan çıkmış durumdayız” derken, atmosferdeki her bir ppm artışının ve her bir sıcaklık artışının dünya ve insan hayatı üzerinde etkileri olduğunu vurguladı. Fosil yakıtların yanması sonucu yayılan gazlar, gezegeni ısıtarak küresel sıcaklığı artırıyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü, ısınmanın orman yangınlarının şiddetini artırabileceği ve okyanusların karbon emilimini düşürebileceği gibi “kritik öneme sahip” iklim geri bildirimlerine neden olabileceği konusunda uyardı. Son on yılda küresel emisyon artışında bir yavaşlama görülse de atmosferdeki karbon yoğunluğu hızla artmaya devam ediyor. Bu durum, değişen iklim koşullarında karbon emici kaynakların ne kadar güçlü kalabileceği hakkında soru işaretleri doğuruyor.
Gezegen, milyonlarca yıl önce bu seviyelerde karbon dioksit yoğunluğu yaşamıştı. O dönemde dünya, bugünden 2-3 derece daha sıcaktı ve deniz seviyesi 10-20 metre daha yüksekti. Norveç’teki Cicero araştırma merkezinden iklim bilimci Glen Peters, atmosferdeki sera gazı yoğunluklarının, insanların emisyon azaltma çalışmalarında ne kadar ilerleyebildiğinin en doğru göstergesi olduğunu belirterek, mevcut verilerin, bu alanda yeterli ilerleme kaydedilemediğini gösterdiğini söyledi.
WMO’nun bu açıklamaları, önümüzdeki ay Azerbaycan’da gerçekleştirilecek COP29 iklim zirvesi öncesinde geldi. Birleşmiş Milletler Çevre Programı’nın Perşembe günü yayımladığı rapor ise, yüzyıl sonuna kadar dünya sıcaklığının 3°C’ye ulaşabileceği uyarısını yaptı. Oysa dünya liderleri ısınmayı 1,5°C’de durdurmayı taahhüt etmişti.
Imperial College London’dan iklim bilimci Joeri Rogelj, “Atmosferde rekor seviyeye ulaşan karbon dioksit, ekonomilerimizin havaya bıraktığı rekor sera gazlarının mantıklı bir sonucudur” dedi. Rogelj, mevcut eğilimlerin devam etmesi halinde küresel ısınmanın Paris Anlaşması’nın tüm sınırlarını aşacağını belirtti ve bu gidişatın sürdürülebilir olmadığını ifade etti.
Bilim insanları, emisyonları yüzyılın ortasına kadar sıfıra indirmek için yıllık 1 ila 2 trilyon dolar yatırım gerektiğini tahmin ediyor. WMO, her geçen ppm ve her sıcaklık artışının dünyada daha fazla iklim felaketine kapı araladığını belirterek, hükümetlerin hızlı ve etkili bir şekilde harekete geçmeleri gerektiğini vurguluyor.
Haber/Kaynak: Burhan Akdağ